پلي استر فشرده با نام تجاري يونوليت يا EPS شناخته ميشود. محصولي بسيار سبك است كه از فشرده سازي دانه هاي پلي استر ايجاد مي شود. اين محصول براي اولين بار در سال 1839 به صورت تصادفي در آلمان ايجاد شد. بيش از 95 درصد حجم اين ماده را هوا و 5 درصد باقيمانده آن را پلاستيك تشكيل داده است. ذرات پلاستيكي جامد جود در اين ساختار فشرده، مونومر استايرن است. EPS در دماي اتاق يك ترموپلاستيك جامد است. اما با افزايش دما ميتوان آن را ذوب كرد و مجددا به حالت جامد درآورد.
بررسي كاربردهاي متنوع پلي استر فشرده
دلايل استفاده از يونوليت
فومهاي جامد EPS به دلايل مختلف از جمله خواص ميرايي مناسب، وزن بسيار سبك و عايق حرارت بودن، كاربردهاي بسيار متنوعي دارند. از اين محصول ميتوان براي مصارف معمولي مانند ساخت انواع جعبه هاي بسته بندي تا در مصارف مهم و ساختماني استفاده كرد. امروزه بسياري از تخته هاي اسفنجي نيز از EPS ساخته ميشوند. در ادامه به بررسي كاربردهاي مختلف EPS ميپردازيم:
- استفاده از يونوليت در ساختمان سازي
به دليل اينكه پلي استر فشرده يا EPS داراي ماهيتي بي اثر است، هيچ نوع واكنش شيميايي انجام نميدهد. درنتيجه، هيچ نوع آفت يا مادهاي مضر در آن تاثير يا خللي ايجاد نميكند. بنابراين، استفاده از آن در صنعت ساختمان بسيار مفيد است. سلولهاي موجود در اين محصول بسيار فشرده و متراكم هستند. از اين رو، ميزان جذب آب توسط EPS بسيار اندك است. در نتيجه، هيچ نوع پوسيدگي ايجاد نميشود.
بعلاوه، پلي استر فشرده، بسيار قوي، بادوام و سبك است. به همين دليل، ميتوان از آن براي عايق سازي نماها، ديوارها، سقف و حتي كف ساختمان استفاده نمود. به علت وزن كم ميتوان از آن بعنوان ماده شناور در ساخت مارينا و پنتون نيز استفاده كرد. علاوه بر اين، در ساخت راه و راه آهن نيز ميتوان EPS را به عنوان پركنندهاي بسيار سبك بكار برد.
- استفاده از يونوليت در ساخت جعبه هاي بسته بندي
تراكم و فشردگي بالا سبب شده كه EPS خاصيت ضربه گيري بالايي داشته باشد. از اين رو، براي حمل وسايل شكستني بسيار مناسب است. در نتيجه، كارخانجات توليد محصولاتي مانند انواع نوشيدني هاي، تجهيزات الكتريكي مانند انواع لامپ هاي صنعتي و خانگي، شركت هاي توليد كننده لوازم كريستال و چيني، و همچنين توليدكنندگان مواد شيميايي و دارويي در بسته بندي محصولات خود از يونوليت استفاده ميكنند. علاوه بر اين، EPS عايق حرارت بوده و مقاومت بسيار خوبي در برابر رطوبت دارد. بنابراين، ميتوان براي بسته بندي مواد فاسد شدني و انواع غذاهاي دريايي و سبزيجات از آنها استفاده نمود.
ساير كاربردهاي يونوليت
مهمترين نكته اي كه بايد به آن اشاره كنيم اين است كه EPS مقاومت مثبتي نسبت به وزن دارد. به همين دليل، استفاده از آن در ساخت انواع مختلف ماكت ها، اسلايدرها و … ايدهاي بسيار عالي به شمار مي آيد. بعلاوه، خاصيت ضد ضربه بودن پلي استر فشرده و استحكام بالاي آن سبب شده كه بتوان از آن در ساخت صندلي كودك، انواع كلاه هاي محافظ دوچرخه سواري و اسكي و وسايل مشابه آن كمك گرفت.
نمونهاي از قالبهاي بسته بندي پلي استري
يكي ديگر از مزيت هاي پلي استر فشرده، مقاومت آن نسبت به تراكم و فشرده سازي است. به همين دليل در مواردي مانند انبارداري كه بايد كالا مدت زماني طولاني رو هم انباشته شوند، در بسته بندي از پلي استر فشرده استفاده ميشود. شايد متعجب شويد كه بدانيد EPS حتي در كشاورزي و باغداري نيز بكار ميرود. بله كاملا درست است. از پلي استر فشرده به منظور هوادهي در نهالكاري استفاده ميشود.
نقاط قوت يونوليت ها
- عايق حرارتي بسيار عالي
- مقاومت رطوبتي بسيار بالا
- دوام عالي
- امكان بازيافت ساده و آسان
- امكان لمينت سازي راحت آن با استفاده از رزين
- توليد آسان در اندازه و اشكال مختلف
- كاربرد گسترده و قابليت استفاده در مشاغل مختلف
- وزن كم و قابليت حمل آسان
- مقاومت بالا نسبت به تراكم و فشرده سازي
- خاصيت ضربه گيري خوب
- امكان حل آسان انواع برندها و … بر روي آن
معايب و نقاط ضعف يونوليت
- عدم مقاومت در برابر انواع مختلف حلالهاي آلي
- عدم استفاده از آن در توليد تركيبات حاوي فايلهاي عايق مانند MPVC
- اگر در ساخت آن از كلروفلوروكربن استفاده شود امكان آسيب به محيط زيست و لايه اوزون وجود دارد
- اگر در رنگ آميزي آن از رنگهاي روغني استفاده شود، قابليت اشتعال خواهد داشت
- در برخي تحقيقات اثبات شده كه استفاده از پلي استر فشرده در ساخت ليوانها و ظروف يكبار مصرف و استفاده از آنها براي نوشيدن يا مصرف مواد داغ، رابطهاي مستقيم با افزايش احتمال ابتلا به سرطان دارد.
قابليت بازيافت يونوليت
اين محصولا كاملا قابل بازيافت است. ماده حاصل از بازيافت EPS نوعي پلاستيك از جنس پلي استايرن است. قابليت بازيافت اين محصول به انواع مختلف پلاستيكهاي قابل مصرف، EPS را به مادهاي دوستدار محيط زيست تبديل كرده است. به همين دليل، به تازگي در جهان جنبشي براي جمعآوري و بازيافت پلي استرهاي فشرده راهاندازي شده است. براي بازيافت اين ماده ميتوان از روشهاي مختلف مانند فشرده سازي يا تراكم حرارتي استفاده كرد.
ماده حاصل از بازيافت EPS نيز در ساخت انواع بتنهاي سبك، توليد محصولات غير فومي، و همچنين در ساخت مصالح ساختماني بكار ميرود. علاوه براين، ميتوان از EPS هاي بازيافتي در توليد كفپوش ها استفاده كرد.